Onderwijs

Uitgangspunt voor deze cursus is de kennis die een docent Nederlands of een neerlandicus nodig heeft om goed literatuuronderwijs in de moderne letterkunde te verzorgen: verdieping van de kennis van de primaire literatuur, verbreding van de belezenheid, inzicht in verschillende methoden en het verwerven van kritische vaardigheden m.b.t. literatuur(onderwijs).

De ‘core course’ in de minor Cultural Memory of War and Conflict, die Yra van Dijk van 2014-2021 coordineerde.

We positioneerden ons in deze cursus onder andere binnen het terrein van de literatuursociologie en de mediatheorie. Publieke media als kranten, radio, televisie en nu vooral sociale media spelen een cruciale rol in de steeds veranderende verhouding tussen auteurs en de wereld. Hoe zetten auteurs die media in om zichzelf en hun oeuvre te presenteren en profileren, en hoe creëren ze de ‘oprechtheid’ die tegenwoordig zo van belang is voor een auteur? Van welke genres en mediavormen bedien(d)en schrijvers zich?

In 2021 ontwierp en verzorgde Yra van Dijk deze cursus over de rol van Young Adult Literatuur in het voortgezet onderwijs. Doel was te leren onderzoeken en onderwijzen hoe de moderne Nederlandse (jeugd)literatuur  kan bijdragen aan culturele geletterdheid, en aan persoonsvorming en socialisatie. Vertrekpunt was recent (inter)nationaal onderzoek op dat gebied: wat leert het recente onderzoek naar leesmotivatie, empathie, affect of identificatie ons over hoe teksten functioneren? 

In dit interactieve seminar, dat Van Dijk ontwierp en gedurende 8 jaar verzorgde, ging het om de centrale onderwerpen en concepten van de herinnering aan geweld: waarheid, autobiografie en fictie, getuigenis en narratief, het (digitale) archief, sacralisatie en ironie,  Holocaust-idolen, aura and authenticiteit, en de functie van massa-media en sociale media in culturele herinnering.

In deze cursus bestudeerden we de wisselwerking tussen literatuur en nieuwe media.  Zo keken we onder andere naar de invloed van de dragers van teksten op de betekenis van die teksten. Wat gebeurt er eigenlijk als je in Leiden een gedicht leest dat op de muur geschilderd is? Is het dan nog steeds dezelfde leeservaring als wanneer je hetzelfde gedicht in een bundel hebt gelezen?

Wat is eigenlijk moderne literatuur? Welke rol spelen literaire verhalen in de Nederlandse samenleving van de negentiende eeuw tot vandaag? Hoe droeg de roman bijvoorbeeld bij aan het ontstaan van een nationalistisch sentiment in de negentiende eeuw? En hoe moeten we het internationaal sentiment begrijpen dat tijdens de avant-garde van de twintigste eeuw opdook? Welke culturele en maatschappelijke factoren leidden ertoe dat er in de negentiende eeuw een onderscheid ontstond tussen hoge en lage cultuur? En welke factoren hebben ertoe geleid dat dit onderscheid in de tweede helft van de twintigste eeuw weer ontmanteld werd? En tot slot: wat betekent Nederlandse literatuur in tijden van globalisering en migratie? Al deze vragen komen aan bod in de cursus Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw.

The social and poltical force of literature is the possibility to create critical awareness of such painful issues in past and present. If the past can not be easily assimilated in our national or individual self-perception, literary narratives come into play to describe the unrepresentable.

In this course, we study how this works in literary texts that represent or discuss the practice and the memory of slavery.